Blog

Sprzęt bezpieczny – w trosce o Twoje bezpieczeństwo

W całej Unii Europejskiej pracuje 21 mln osób, u których rocznie dochodzi do 1,2 mln zranień ostrymi narzędziami. Szacuje się, że około 80% wszystkich zakłuć odnotowanych wśród personelu medycznego można było zapobiec, używając bezpieczniejszego sprzętu.

 

Personel medyczny jest narażony na ekspozycję zawodową związaną np. z przypadkowym uszkodzeniem skóry poprzez zakłucie. Na narzędziach chirurgicznych może znajdować się materiał potencjalnie zakaźny, który stwarza ryzyko zakażenia. Zakłucia ostrym sprzętem medycznym zagrażają bezpośrednim transferem patogenów krwiopochodnych od pacjenta do personelu medycznego. Główne ryzyko zarażenia wiąże się z kontaktem z krwią pacjentów chorujących bądź będących nosicielami wirusa HIV (4,4%), wirusowego zapalenia wątroby (WZW) typu B (37%) oraz typu C (39%).

 

Problem zakłuć jest bardzo poważny. Nasz kraj znajduje się w czołówce, jeśli chodzi o największą ilość zranień w placówkach medycznych:

  • w Polsce dochodzi do 37 tysięcy zakłuć rocznie czyli 100 zakłuć dziennie,
  • 3 tysiące przypadkowych zakłuć skutkuje zakażeniem,
  • szacuje się, że na 100 zajętych łóżek szpitalnych rocznie przypada od 12 do 30 zakłuć personelu medycznego,
  • tylko 1 na 6 przypadków zranień jest zgłaszany,
  • ekspozycje dotyczą najczęściej pielęgniarek – 50% oraz lekarzy – 28%.

 

W celu jak największej redukcji prawdopodobieństwa przypadkowego skaleczenia się wprowadzono Dyrektywę Unijną 2010/32/EU w sprawie wykonania umowy ramowej dotyczącej zapobiegania zranieniom ostrymi narzędziami w sektorze szpitali i opieki zdrowotnej zawartej między HOSPEEM (Europejskie Stowarzyszenie Pracodawców Szpitalnictwa i Opieki Zdrowotnej – sektorowa organizacja reprezentująca pracodawców), a EPSU (Europejska Federacja Związków Zawodowych Służb Publicznych – europejska organizacja związków zawodowych). Transpozycję Dyrektywy do polskiego prawa reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 6 czerwca 2013r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych.

 

Wdrożenie Dyrektywy 2010/32/EU w placówkach medycznych jest obowiązkowe. Nadrzędnym celem Dyrektywy 2010/32/EU jest ochrona pracowników służby zdrowia przed zranieniami ostrymi narzędziami i związanym z tym ryzykiem zakażenia poprzez zapewnienie dostępu do wyrobów medycznych, wyposażonych w mechanizmy gwarantujące bezpieczeństwo użytkowania.

 

  • Bezpieczny sprzęt to igła lub ostrze, które posiada wbudowany mechanizm zabezpieczający przed ryzykiem zakłucia lub zranienia. Użytkowanie sprzętów uznanych jako bezpieczne, znacząco redukuje prawdopodobieństwo zranienia się personelu, co skutecznie eliminuje możliwość kontaminacji i zakażeń krzyżowych.
  • Bezpieczny sprzęt charakteryzuje się prostotą użytkowania, jednocześnie zachęcając do wprowadzenia wyrobów bezpiecznych do powszechnego użytku.

 

Nad placówkami ochrony zdrowia ciąży również obowiązek organizowania cyklicznych szkoleń personelu z zasad używania ostrych narzędzi i środków ochrony indywidualnej oraz procedur postępowania w przypadku ekspozycji. Jednak ze względu na brak czasu, za czym idzie również brak szkoleń personelu z użytkowania wyrobów bezpiecznych, pojawiła się nowa kategoria zakłuć – zakłucia sprzętem bezpiecznym. Powodem jest nieprzestrzeganie zasad posługiwania się wyrobami wynikające w większości z braku wiedzy np. z obsługi uruchamiania zabezpieczenia igły lub ostrza bezpiecznego. Wyróżnia się dwa rodzaje sprzętu bezpiecznego: taki, który działa w sposób aktywny lub pasywny. Sposób aktywny wymaga, aby użytkownik uruchomił zabezpieczenie w wyrobie chroniące przed zranieniem. W przypadku tych właśnie sprzętów bardzo istotne jest odpowiednie przeszkolenie, ponieważ użytkownik może nie być świadomy jak uruchomić mechanizm zabezpieczający, co zwiększa ryzyko zakłucia. Sposób pasywny sprzętu bezpiecznego, to taki w których mechanizm zabezpieczający uruchamia się samoczynnie tzn. bez ingerencji użytkownika. Dodatkowo osoba obsługująca nie może dezaktywować zabezpieczenia w wyrobie i jest chroniona przed przypadkowym zranieniem od momentu rozpakowania wyrobu, podczas jego użytkowania i utylizacji. Zatem jak powinien wyglądać bezpieczny sprzęt?  NIOSH (amerykański Narodowy Instytut Ochrony Zdrowia i Bezpieczeństwa Pracy) wyróżnił cechy jakie winien posiadać sprzęt uznawany jako bezpieczny. Przede wszystkich wyrób taki musi posiadać mechanizm bezpieczeństwa jako integralną część, nie może być to jako akcesorium lub dodatek, który może być odłączony. Preferowany jest sprzęt pasywny, czyli taki który ma automatycznie uruchomiony mechanizm bezpieczeństwa i może być obsługiwany jedną ręką bez narażania drugiej kończyny na zranienie. Użytkownik może bez problemu gołym okiem rozpoznać, że mechanizm zabezpieczający działa. Zabezpieczenia wyrobu nie da się zdemontować. Sprzęt jest łatwy w użyciu, zapewnia bezpieczeństwo użytkowania dla personelu medycznego, a co za tym idzie jest bezpieczny również dla pacjenta. Bezpieczny personel medyczny to bezpieczny pacjent.

 

W ofercie firmy Zarys znajduje się szeroki wybór produktów zwiększających bezpieczeństwo na bloku operacyjnym. Zachęcamy do zapoznania się z naszym katalogiem „Chirurgia pola operacyjnego i sprzęt bezpieczny”. Link>

 

Bibliografia

  1. Maria Gańczak, Bezpieczny sprzęt w zapobieganiu zakłuciom wśród personelu medycznego, Medycyna Pracy, 2007
  2. Polskie Towarzystwo Lekarzy Epidemiologów i Chorób Zakaźnych, Zranienia ostrymi narzędziami. Przewodnik po rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2013r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, 2013r.
  3. Paweł Witt, Czy personel pielęgniarski jest bezpieczny w szpitalu?, Magazyn Pielęgniarki i Położnej, nr 04/2019, s.4-7
  4. http://www.rynekzdrowia.pl/Serwis-Zakazenia-Szpitalne/Eksperci-bezpieczny-sprzet-swiadomy-personel-minimalizacja-ryzyka-zranien,138038,1015.html [dostęp z dnia: 12.06.2019r.]
  5. http://www.nursing.com.pl/Kpz_Jak_uchroni_si_przed_zakciem_5.html [dostęp z dnia: 12.06.2019r.]